Wypadki przy pracy ze zwierzętami stanowią liczną grupę wypadków zgłaszanych do KRUS. Najczęstsze przyczyny wypadków przy obsłudze zwierząt gospodarskich:
• Reakcja zwierząt na nieznane bodźce i otoczenie (podejście do zwierzęcia bez uprzedzenia, ból, strach, hałas, wymuszona pozycja ciała itp.)
• Narowistość i agresja zwierząt
• Niewłaściwy sposób obsługi
• Reakcja zwierząt na niewłaściwe warunki bytowania / nadmierne zagęszczenie, brak dostępu do paszy, wody i wybiegów/
Obsługa zwierząt gospodarskich i kontakt z nimi mogą być bezpieczne, jeśli stosuje się kilka ważnych zasad:
• Obsługą zwierząt powinny zajmować się tylko osoby dorosłe, zdrowe, sprawne fizycznie oraz przyjaźnie nastawione do zwierząt.
• Zwierzęta gospodarskie, a szczególnie buhaje i ogiery, powinny w miarę możliwości obsługiwać stale te same osoby.
• W budynkach inwentarskich powinien panować porządek zapewniający bezpieczeństwo pracy.
• Nie należy zastawiać ciągów komunikacyjnych /przejść i korytarzy/.
• Pomieszczenia inwentarskie powinny być:
- przestronne
- z wydzielonymi stanowiskami i korytarzem paszowym
- powierzchnia stanowisk dla zwierząt powinna być na tyle duża, by możliwy był swobodny dostęp do nich podczas obsług
- z bieżącą wodą i poidłami automatycznymi
- z bezpieczną instalacją elektryczną
- z dobrym mikroklimatem / możliwością regulacji temperatury, wentylacji, oświetlenia dziennego i sztucznego/
- nieobudowane otwory w stropach, służące do zrzucania pasz powinny być zabezpieczone listwą przypodłogową o wysokości minimum 15 cm i poręczami na wysokości 1,1 m .
- kanały odprowadzające ścieki i gnojowicę powinny być odpowiednio zabezpieczone
• W pomieszczeniach przeznaczonych do hodowli lub chowu zwierząt należy zapewnić w szczególności:
- zwalczanie gryzoni, owadów i szkodliwych mikroorganizmów
- nie dopuszczanie do zagrzybienia ścian i sufitów
- wszystkie pomieszczenia, wybiegi i okólniki dla zwierząt powinny być wczesną wiosną i na jesieni gruntownie oczyszczone, a pomieszczenia wybielone świeżo gaszonym wapnem
- utrzymywanie właściwej wentylacji
• Niedopuszczalne jest umieszczanie progów w otworach drzwiowych pomieszczeń gospodarskich. Drzwi powinny być otwierane na zewnątrz.
• Wszelkie uszkodzenia podłoża w budynkach inwentarskich/pęknięcia, wgłębienia, dziury/ należy na bieżąco naprawiać, a zbędne przedmioty wystające z podłóg, ścian, przegród i sufitów /np. gwoździe, druty/- natychmiast usuwać.
• W pomieszczeniach inwentarskich niedopuszczalne jest:
- używanie ognia otwartego oraz palenie tytoniu
- wykonywanie nagłych ruchów oraz wydawanie dźwięków mogących niepokoić zwierzęta
- podchodzenie w bezpośrednie sąsiedztwo zwierząt w sposób niezauważalny dla zwierzęcia.
• Przepędzanie zwierząt na pastwisko jest bardzo niebezpieczne, aby było bezpieczniej można wytyczyć ogrodzeniem elektrycznym właściwe ścieżki.
• Pastwiska dla bydła, koni lub owiec oraz wybiegi dla zwierząt, znajdujące się przy pomieszczeniach inwentarskich, powinny być ogrodzone w sposób uniemożliwiający wyjście zwierząt poza ogrodzenie.
• Do prowadzenia zwierząt należy używać łańcuchów, linek i powrozów, które w razie szarpnięcia przez zwierzę nie spowodują okaleczenia rąk lub innych urazów.
Poprawa stanu bezpieczeństwa i higieny pracy jest możliwa bez dużych nakładów finansowych i konieczności wprowadzania specjalnych przepisów i nakazów. Wystarczy zmienić niektóre metody pracy przy wykonywaniu codziennych czynności, zadbać o ład i porządek, organizować pracę w taki sposób ,by znalazł się czas na odpoczynek.
Działanie z wyobraźnią i świadomość zagrożeń występujących przy obsłudze zwierząt jest najlepszym sposobem uniknięcia wielu ludzkich tragedii.
Opracowano na podstawie Poradnika dla rolników indywidualnych Dobre praktyki BHP w chowie i hodowli zwierząt gospodarskich oraz Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 28.09.2001r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze zwierząt gospodarskich