„Czerpiąc z przeszłości, kształtujemy naszą przyszłość. Pomiędzy tymi dwoma, powiem umownie, czasoprzestrzeniami jest teraźniejszość. W obecnej przestrzeni, czyli teraźniejszości, powinniśmy odnajdywać w przestrzeni przeszłej jak najlepsze wzorce, aby teraźniejszość i przyszłość budować w oparciu o dobre praktyki, patriotyczne postawy, mądrość naszych przodków”. Tymi słowy Magdalena Siupa – dyr. MGBP w Kleczewie rozpoczęła drugi dzień spotkań z młodzieżą szkolną i ich nauczycielami w kleczewskiej liceum. Spotkania odbyły się w ramach projektu „Dwie rocznice. Małe miasteczko wobec ważnych wydarzeń" dofinansowanego ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Kultura – Interwencje 2020”.
Osiemdziesiąt jeden lat temu, 17 września 1939 roku, Związek Sowiecki napadł na Polskę, przyłączając się w wymierzonej w naszą Ojczyznę agresji Niemiec hitlerowskich. Jedną z tragicznych w skutkach konsekwencją tej napaści był mord katyński dokonany przez sowieckich siepaczy w kwietniu 1940 roku na żołnierzach Wojska Polskiego. Od tych bolesnych dla nas, Polaków, wydarzeń mija osiemdziesiąt lat. Historycy twierdzą, że jednym z powodów zbrodni katyńskiej był odwet Józefa Stalina za klęskę Rosji Sowieckiej w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1921. Wspaniałą kartę w tej wojnie, zwłaszcza w sierpniu i wrześniu 1920 roku, zapisał czyn zbrojny oręża polskiego. W 2020 roku obchodzimy setną rocznicę zwycięstw pod Warszawą i nad Niemnem. Pamięć o tych dwóch wydarzeniach skłoniła kleczewskich bibliotekarzy do napisania projektu „Dwie rocznice. Małe miasteczko wobec ważnych wydarzeń”.
Pierwszy dzień poświęcony był zbrodni katyńskiej (17 IX). Pracownik biblioteki i jednocześnie historyk Maciej Grzeszczak przybliżył młodym słuchaczom przyczyny, przebieg i konsekwencje zbrodni katyńskiej. W drugiej części swojej prelekcji skupił się na przedstawieniu dwóch sylwetek osób związanych z Kleczewem, które zginęły w kwietniu 1940 roku w lesie katyńskim. Byli to: Piotr Smarzyński – ostatni kierownik szkoły powszechnej w Kleczewie, oraz Edward Moszczyński – w latach 1933-1936 sędzia kleczewskiego Sądu Grodzkiego. Na zakończenie Dnia Katyńskiego młodzież szkolna odczytała kilku listów polskich oficerów, które zostały odnalezione na miejscu zbrodni katyńskiej.
Drugi dzień (18 IX) wypełniła konferencja dla młodzieży szkolnej dotycząca wojny polsko-bolszewickiej. W murach kleczewskiego liceum gościliśmy historyka prof. Stanisława Żerko z Instytutu Zachodniego w Poznaniu, który wspólnie z kleczewskimi historykami Stefanem Paszkiem i Maciejem Grzeszczakiem przybliżyli mało znane tematy z okresu wojny 1919-1921: udział Wielkopolan i mieszkańców regionu konińskiego i ziemi kleczewskiej w wojnie, pomoc jaką udzieliły Węgry dla walczącej z bolszewikami Polski, oraz stosunek Niemiec do wojny polsko-bolszewickiej.
Całość zakończył mini koncert piosenek w wykonaniu młodzieży licealnej.
Partnerem w projekcie był Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych w Kleczewie. Biblioteka kleczewska pragnie serdecznie podziękować Pani dyrektor Anecie Szczepaniak za zaangażowanie i pomoc w organizacji dwóch dni z historią.
Ostatnim elementem projektu był koncert „Jak całować, to ułana!”, który odbył się 18 września w godzinach popołudniowych. Szlagierów z okresu II Rzeczypospolitej w wykonaniu uzdolnionych młodych wykonawców, których instruktorem jest Piotr Piechocki, wysłuchało kilkadziesiąt osób. Przed koncertem przybyłe osoby wysłuchały skróconych referatów Stefana Paszka i Macieja Grzeszczaka, które obydwaj historycy wygłosili w godzinach dopołudniowych podczas konferencji dla młodzieży szkolnej.
Wydarzeniom towarzyszyły specjalnie przygotowane trzy wystawy: mundurów z filmu „Katyń”, o Piotrze Smarzyńskim oraz o kleczewianach i ich mieście w okresie II Rzeczypospolitej.
tekst: Maciej Grzeszczak
M-GBP w Kleczewie